Thứ Năm, 4 tháng 6, 2020

ĐẤT LÀNG


ĐẤT LÀNG
           - Đ… mẹ nó, bố mày đéo chịu đâu nhé.
          - Anh đừng có vớ vẩn!
          - Giả tao 20 cm đất, thì tao mới thôi.
          - Thì đây anh ra đây xem nào, đất vẫn đây mọi thứ có giấy tờ hẳn hoi.
          - Tao cóc cần giấy tờ.
          Bên phía đối diện cánh thợ nề vẫn tích cực đào móng tường. Tay thợ cả giải lao rít một hơi thuốc lào dài nghe xé tai, làm phá đi cái vẻ u ám, rồi ngửa cổ thả làn khói xanh lơ bay vào không trung. Bên này tuy không có xô xát nhưng vẫn còn lời qua tiếng lại của hai anh em ruột Dậu và Tí. Ngoài đường thỉnh thoảng lại có chiếc xe công nông đầu ngang chở gỗ chạy qua tiếng nổ bành bạch, bành bạch… ầm ĩ cả lên. Nó đi để lại đằng sau vệt khói đen ngòm.
           Cái làng Trầm này bây giờ thay da đổi thịt thật rồi. Từ khi cơn gió thị trường đổ vào làng làm cho mọi thứ rối tung cả lên. Nhà cửa mọc lên san sát, không có trật tự nào cả, cái thì to, cái thì nhỏ, màu sắc mạnh ai nấy sơn không theo một thể thống hay thiết kế tổng thể nào. Xưa kia làng tuy nhỏ nhưng nó còn có hình hài một thôn quê trù phú của vùng Bắc Bộ. Các nhà đều theo kiểu mái ngói  năm gian hai chái, phía trước là sân xung quanh có vườn. Ngoài ra những nơi sinh hoạt tập thể còn có cây đa, bến nước, sân đình, cạnh đình làng còn có văn chỉ để những cụ đồ, ông tú làm lễ tổ và bình văn, bình thơ. Văn hóa thuộc hàng đầu tổng, các làng bên nghe tiếng là dân làng Trầm họ kính nể lắm. Bây giờ ao hết, đa chết, sân đình đổ bê tông, còn cái Đền là cổ kính nhất thì mới xây lại, văn chỉ không để một vết tích gì. Làng Trầm bây giờ chẳng ra quê cũng chẳng ra phố.
          - Anh mới nhận được mấy cái tủ à?
          - Chú Khuông phỏng? mời chú vào uống nước. Chú đợi anh một tí, anh làm nốt cái này.
          - Vâng! Bác cứ làm đi.
         Một lát sau Dậu nghỉ tay đục, dẫn Khuông vào chỗ bàn uống nước, nói là bàn cho oách chứ chỉ là cái ván bìa của tấm gỗ ngả ra rồi để bộ ấm chén lên. Tay cầm ấm trà pha dở rót vào chén mời Khuông, rồi thủng thẳng nói:
        -  Ừ! có anh bạn đồng ngũ đặt, bây giờ nó làm ăn khấm khá lắm, nó mua đất trên phố huyện đang xây nhà to đoành. thế còn chú dạo này thế nào?
          - Em vẫn túc tắc, giá gỗ bây giờ đắt quá không dám mua bừa phải đi lựa từng khúc mất việc quá bác ạ.
          - Đúng đấy, gỗ thì đầy ra nhưng mà đắt chát. Thợ pha không khéo là móm ngay.
          - Vâng!
          Khuông vừa nói vừa cầm chén trà đưa nên miệng nhấm một ngụm, rồi chép cái miệng, mắt nhìn ra đống gỗ hương ngoài sân. Bỗng Dậu hỏi:
           - Sao chú đang dạy học ngon thế lại bỏ?
          - Chán  lắm anh ạ! lương ba cọc ba đồng không đủ ăn, học sinh thì bỏ hết về nhà phụ giúp gia đình làm nghề. Có đứa thu nhập ngày cũng được trăm nghìn hơn cả lương mình. Những đưa đến lớp thì chỉ là đối phó thôi thiết gì học đâu anh.
          - Thì chú bảo, Mấy bà đánh giấy giáp thu nhập còn hơn cả làm ruộng cơ mà. Ruộng bỏ cả đấy có ai ngó ngàng gì đâu.
          - Hai sào nhà em đằng thì chuột cắn, đằng thì sâu xia hỏng cả.
          Ngừng một lát Khuông lại nói tiếp:
          - Nghe đâu thằng cu nhà anh chuẩn bị đi Hàn Quốc phải không?
          - Đã đâu vào mới đâu, nó theo chúng bạn mới đi học tiếng, có đi được cũng mất khối tiền chú ạ!
          Dậu vừa nói tay vừa vê vê mấy sợi thuốc lào rồi bỏ vào lõ điếu, chiếc điếu  cày vẫn trống ở ngực từ nãy đến giờ, tay kia cầm bật lửa quẹt quẹt mấy bận tia lửa cũng phụt ra, tay vừa vê thuốc cầm cái điếu đưa lên cạnh miệng rít một hơi rõ dài, mắt lờ đờ ngửa cổ thả ra làn khói bay lên trần nhà. Vẫn trong mùi khói thuốc, Dậu cất tiếng:
          - Chú có kiếm được miếng nào ở ao không?
          - Nghĩ đến việc đó mới thấy làng mình loạn thật! Thủa đời nhà ai lại tranh nhau ra xí phần bao giờ, mà tay trưởng thôn làng mình ngu thế không biết, mặt cứ nghệt ra không làm gì được. Nói thế chứ đời trưởng thôn trước lại được việc. không nhà nào dám ho he lấn chiếm được.
          - Nhưng như thế lại có lợi cho dân.
          - Bác bảo, lợi đâu chẳng thấy, thấy ngay cái vô chính phủ, không có luật lệ gì cả, mấy cái ao đẹp là thế bây giờ hết nhẵn, mưa cái là ngập ráo cả trong làng.
          - Nước có chỗ nào chứa đâu mà nó chẳng ngập. Nhà anh có mấy con gà hôm nọ mới mưa một tí, nửa đêm vợ anh phải dậy cho chúng đi chạy lụt đây.
          - Lại còn chuyện như thế này nữa, bác tính, mỗi nhà một miếng chẳng ai giống ai, đến nỗi bây giờ nhiều nhà chận chân được miếng nằm trong muốn đi lại được chỉ có cách là mua trực thăng mà bay ra, bay vào.
          Đang cầm chén trà trên tay, Dậu vội vàng đặt ngày chén xuống. tay kia bịt mồm để cho nước không phụt từ trong mồm ra. vì nghe Khuông kể đi bằng trực thăng ra mà không nhịn được cười. Nhìn thấy vậy Khuông cũng cười ngặt nghẽo. nhuốt vội ngụm nước trong mồm, Dậu vừa cười vừa nói:
          - Chú làm anh tí chết nghẹn vì sặc. Anh cũng nghe nói nhưng không nghĩ nó lại bát nháo như vậy.
          - Nghe đâu hôm trước nhà bác có xô xát gì với bác Tí phải không? Khuông hỏi.
          - À có gì đâu chẳng là hiểu lầm ấy mà.
          Nói đến đây Dậu lại chầm ngâm suy nghĩ, Tí là em ruột của Dậu. Nhà Dậu có ba anh em trai, anh cả đi bộ đội hy sinh ở mặt trận phía Nam. Bố mất từ lâu, còn bà mẹ già năm nay ngoài tám mươi bị tai biến mạch máu não nằm ở giường, phải có người nâng đỡ thường xuyên. Thế mà cái thằng em mất dạy ấy không ỏ ê gì tới mẹ, suốt ngày lông bông, tuy có hai con rồi, tuổi gần năm mươi mà như trẻ ranh ấy. Vì nhà liệt sỹ được xã chuyển đổi cho diện trồng rau thành thổ cư cũng được hai miếng mặt đường liền nhau. Mấy năm gần đây giá đất tự nhiên sốt sình sịch, thành thử tấc đất tấc vàng. Hai anh em được bố mẹ chia cho mỗi người một mảnh. Không hiểu sao, Tí phù phép thế nào miếng đất của Tí lại rộng hơn của Dậu hai mươi phân mặt đường. Nghĩ đến đây mà Dậu tức điên cả người. Cái thằng vô ơn bạc nghĩa, mình lo cho nó từ a đến z mà bây giờ nó trả ơn mình thế này đây. Mẹ nằm đấy một tay mình phải chăm sóc. Nó thì cờ bạc, trai gái suốt ngày, là gánh nợ của vợ con và gia đình. Bỗng ngoài ngõ có tiếng kêu thất thanh:
          - Ới!... ông ơi!... là ông ơi!..
          Dậu vội giật mình, Khuông cũng nhổm dậy hỏi:
          - Có việc gì mà hệ trọng vậy bác?
          - Ông ra xem thằng em ông nó đánh con ông vỡ cả đầu đây này.
          Vợ Dậu chỉ kịp quẳng chiếc xe đạp cà tàng xuống góc sân, thì bị Dậu sốt ruột hỏi dồn:
          - Nhưng mà sao?
          - Chẳng hiểu sao cu Hiếu nhà mình đang trông thợ ở ngoài ấy, lời qua tiếng lại thế nào mà hai chú choảng nhau. Cu Hiếu đầu đầy máu kia kìa.
          Dậu vội vơ cái áo cộc khoác vào người rồi cả ba cùng chạy ra ngoài ngõ…   

2/11/2012
Phó Mộc

Thứ Tư, 20 tháng 5, 2020

CHUÔNG CHÙA CẢM ỨNG - NGHĨA LẬP



CHUÔNG CHÙA CẢM ỨNG – NGHĨA LẬP
- Liên đại: Minh mạng thất niên, thập nhất nguyệt, thập cửu nhật (19/11/1826)
- Trọng lượng: 500kg
- Kích thước: Cao khoảng 1,1m đường kính khoảng 0,70m
Phiên âm phần chữ trên ô chữ “Ứng”
(Mặt ngoài chông chia làm 4 khoang, mỗi khoang phía trên ứng với một chữ đại tự: CẢM, ỨNG, TỰ, CHUNG. Dưới khắc chữ theo nội dung; bài minh, người công đức…)

Thủ tri sự thượng thượng lão Nguyễn Đình Chu thứ thê hiệu diệu tháp Nguyễn Thị Lãng Cai hợp1 Nguyễn Đình Bàn thứ thê nguyễn Thị Huỳnh
Cai hợp Nguyễn Hữu Huy thứ thê Đàm Thị Bách, Nguyễn Hữu Thanh thê Nguyễn Thị Miện, xã nhiêu2 Nguyễn Quang Đàm thê Đàm Thị Hồ
Nhiêu nam Nguyễn Duy Tích thứ thê Nguyễn Thị Hấn, Nguyễn Đình Dăng thê Nguyễn Thị Quả, nhiêu nam Nguyễn Đồ Kiên thê Phạm Thị Phụng
Viên ba dĩ hạ
Quan viên3 tử Nguyễn Thế Nhân thê Phan Thị Lễ hưng công lục quán bản xã tái bản y viên tiên toàn bỉ minh y ka lễ. Thần Phật (kì) lục (phộc)
Quan viên tử Nguyễn Thế Phương thê Nguyễn Thị Đôi, chưởng lễ tư văn Nguyễn Thế Khản thê Nguyễn Thị Tú
Xã nhiêu Nguyễn Đằng (Lang?) thê Phan Thị Loan, xã nhiêu Nguyễn Hữu Giả thê Nguyễn Thị Dụng, xã nhiêu Nguyễn Đằng Nghi thê Nguyễn Thị Phức
Xã nhiêu Nguyễn Danh Tuân thê Nguyễn Thị La, xã nhiêu Nguyễn Hữu Vượng thê Đàm Thị Tiểu, Hương trưởng  Phù Văn Cừ thê Nguyễn Thị Đầu, tín sá Nguyễn Thị Nhị
Nhất hưng công nhị quán hương lão dĩ hạ  
Xã trưởng4 thượng lão Nguyễn Đức Đam thê Nguyễn Thị Huy, Cai hợp Nguyễn Huy Vịnh thê Nguyễn Thị Văn, Nguyễn Hữu Chí thê Nguyễn Thị (Cự?), Nguyễn Hữu Duệ thê nguyễn Thị Cổn
Viên ba dĩ hạ
Nguyễn Hữu An thê Nguyễn Thị Giai, Cung viên tử Nguyễn Hữu Thể thê Nguyễn Thị Đoan, Tấn xã Nguyễn Thế (Hương?) thê Nguyễn Thị Thám, xã nhiêu Nguyễn Đình Hưng thê Nguyễn Thị Chiến
 Thư sử5 Nguyễn Văn Giám thê Nguyễn Thị Khảo, xã nhiêu Phù Hữu Pháp thê Nguyễn Thị Tổ, xã nhiêu Nguyễn Hữu Phương thê Nguyễn Thị Nhĩ, xã tấn Ngô Đông (…?) thê Nguyễn Thị Triêu.
Xã trưởng Nguyễn Thế Nho thê Nguyễn Thị Việt, hương trưởng6Phù Trọng Xuân thê Nguyễn Thị Thiêu, hương trưởng Phù Hữu Sương thê Nguyễn Thị Đãi, Nguyễn Đình Quán thê Nguyễn Thị Cổn
Thiện nam dĩ hạ
Nguyễn Đình Bát thê Nguyễn Thị Toan, Nguyễn Văn Bình thê Nguyễn Thị (Cổ?), Trần Quốc Đống thê Nguyễn Thị Tố
Nhất hưng công nhất quán hương lão dĩ hạ
Cai hợp Nguyễn Đình Quỳ thê Nguyễn Thị Điệp, Phù Xuân Khải, Nguyễn Đình Miêu, Nguyễn Đức Tạ thứ thê Bạch Thị Nhai   

Nguyễn Thạc Điền
       19/8/2020
Chú thích:
1 - Cai hợp (該合, Timekeeper) là tên gọi của chức Linh đài lang ((靈臺郎, Timekeeper) là chức quan chuyên lo việc liệu đoán thời tiết, khí hậu) trong Chiêm hậu ty thời Nguyễn trước năm Minh Mạng 9 (1829)
2 – Xã nhiêu:Xã hoặc Nhiêu là tên gọi theo từng địa phương, không phải là một chức quan thuộc hệ thống triều đình phong kiến. Đây là quy định của văn hóa làng xưa, khi có tiền mua được chức này mới được khao Quan viên, có vai vế trong làng và không phải đi phu, tạp dịch trong làng.
3 – Quan viên: -Quan lại lớn nhỏ trong xã hội phong kiến.
- Người có địa vị không phải đi phu, tạp dịch trong làng dưới thời Pháp thộc         
4 – Xã trưởng: Lý Trưởng hay Xã Trưởng là chức sắc đứng đầu hội đồng hương chức của một xã hay làng trong thời quân chủ chuyên chế tại Việt Nam. Trên thực tế Lý trưởng là chức quan cùng đinh trong bộ máy chính quyền phong kiến không được bổ nhiệm và hưởng bổng lộc của triều đình, chức vị này được dân làng bầu ra để thay mặt dân làng quản lý việc chung của làng.
5 – Thư sử:
6 – Hương trưởng: Người đứng đầu của làng

Thứ Ba, 21 tháng 1, 2020

CÕI MÊNH MANG

CÕI MÊNH MANG

Mưa bụi nhà ai thả giữa trời
Ngoài đường lác đác cánh hoa rơi
Lòng tôi bỗng thấy như mời gọi
Gõ cái xuân sang chẳng trả lời.

Hương hoa phảng phất ở đâu đây
Để lại đằng sau luống ngất ngây
Sao vội buông ra không níu kéo
Giăng Găng tơ nhện thấy vơi đầy

Ầm ì khúc nhạc nối đuôi nhau
Dậy sóng làm chi một nỗi sầu
Vạn dặm còn đâu hư ảo ảo
Mang đi hương sắc thủa ban đầu
  
Thế rồi cũng thấy nắng xuân sang
Buồn tủi bao nhiêu cũng lỡ làng
Đào mộng ngoài kia như tỉnh giấc
Hồng phai nhuốm cả cõi mênh mang

                         PM 22/1/2020  

Thứ Ba, 14 tháng 1, 2020


        春興
红 粉 桃 花 下 日 鑴
家 中 喧 閙 順 庭 閨
蘭 開 富 貴 光 蘭 祝
鳥 語 平 安 耀 鳥 啼
                               庚子年孟春
                                               阮  
Phiên âm:
XUÂN HỨNG
Hồng phấn Đào hoa hạ nhật huề
Gia trung huyên náo thuận đình khuê
Lan khai phú quý quang lan chúc
Điểu ngữ bình an diệu điểu đề
                     Canh Tý niên mạnh Xuân
                     Nguyễn Thạc Điền bút
Dịch nghĩa:
CẢM HỨNG MÙA XUÂN
Dưới quầng sáng của mặt trời thấy phấn hồng của hoa đào
Trong nhà nhộn nhịp sửa sang sân cổng
Hoa lan nở nhiều liềm vui và sáng lời chúc
Chim nói bình an đẹp tiếng hót
                       Mùa Xuân năm Canh Tý
                       Nguyễn Thạc Điền viết